การใช้ประโยชน์ทางยาพื้นบ้าน สารพฤกษเคมี และฤทธิ์ทางชีวภาพของมะขว่ง

Abstract

มะข่วง (Zanthoxylum rhetsa, ชื่อพ้อง; Z. budranga Wall. Ex. DC., Z. limonella) เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางซึ่งมีเปลือกไม้สีอ่อน เจริญในพื้นที่เขตร้อนหรือพื้นที่เขตอบอุ่นของโลก   สำหรับในประเทศไทยส่วนมากพบพืชชนิดนี้ในพื้นที่ทางภาคเหนือ     มะข่วงถูกใช้เป็นยาแผนโบราณสำหรับรักษาโรคชนิดต่างๆอย่างหลากหลาย    จากการค้นข้อมูลแสดงให้เห็นว่ามีสารแอลคาลอยด์เป็นสารกลุ่มหลักและสารกลุ่มรอง คือ ลิกแนน  คูมาริน  เอไมด์ และเทอร์พีน  มีข้อมูลจำนวนมากที่ชี้ให้เห็นถึงการมีฤทธิ์ทางชีวภาพที่หลากหลายของสารพฤกษเคมีที่เป็นองค์ประกอบ   โดยแสดงฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย   ต้านออกซิเดชัน  ต้านการอักเสบ  และฤทธิ์ต้านมะเร็ง     จากข้อมูลที่มะข่วงมีความสำคัญทางด้านยาเป็นอย่างมาก    บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูลที่เป็นปัจจุบันเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์ทางยาพื้นบ้าน   สารพฤกษเคมี และฤทธิ์ทางชีวภาพของมะข่วง